Nowa ustawa o przewadze kontraktowej

16 lutego do konsultacji publicznych trafił projekt nowej ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.

Projektowana ustawa ma wdrożyć do krajowego prawa dyrektywy PE i Rady (UE) z 17 kwietnia 2019 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych.

W Polsce od 12 lipca 2017 r. obowiązuje ustawa z 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Ustawę stosuje się do umów nabycia produktów rolnych lub spożywczych, z wyłączeniem dostaw bezpośrednich zawieranych między nabywcami tych produktów a ich dostawcami. Ustawa zakazuje nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej nabywcy względem dostawcy oraz dostawcy względem nabywcy. A przewagą kontraktową w rozumieniu ustawy jest występowanie znacznej dysproporcji w potencjale ekonomicznym nabywcy względem dostawcy albo dostawcy względem nabywcy.

W aktualnie obowiązującej ustawie nie wprowadzono zamkniętej listy nieuczciwych praktyk, określono jedynie, że nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej polega nieuzasadnionym rozwiązaniu umowy lub zagrożeniu rozwiązaniem umowy; przyznaniu wyłącznie jednej stronie uprawnienia do rozwiązania umowy; uzależnianiu zawarcia lub kontynuowania umowy od przyjęcia lub spełnienia przez jedną ze stron innego świadczenia niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy czy też na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów płatności za dostarczone produkty rolne lub spożywcze.

Ponieważ unijna dyrektywa wprowadza przepisy wychodzące poza zakres obowiązującej ustawy, autorzy projektu (z MRiRW) proponują uchwalenie nowej ustawy o takim samym tytule. W stosunku do obowiązujących przepisów projekt ustawy wprowadza zmiany polegające m.in. na: rozszerzeniu definicji produktów rolnych i spożywczych m.in. o pasze, zwierzęta żywe, nasiona i owoce oleiste wyprodukowane przez rolników. Zmianie ulegnie definicja nabywcy – będzie to przedsiębiorca lub organ publiczny, który bezpośrednio lub pośrednio nabywa od dostawcy produkty rolne lub spożywcze. Zdefiniowano 17 nieuczciwych praktyk: 11 bezwzględnie zakazanych oraz sześć dozwolonych pod warunkiem, że zostały wymienione w umowie pomiędzy nabywcą i dostawcą, i uznane przez obie strony za dozwolone.

W projekcie określono ponadto czym jest znacząca dysproporcja w potencjale ekonomicznym. Wprowadzona została procedura dobrowolnego poddania się karze pieniężnej. W przypadku wyrażenia zgody przez stronę do dobrowolnego poddana się karze, wysokość kary może być obniżona nie więcej niż o 50 proc. w stosunku do kary, jaka zostałaby nałożona, gdyby strona nie poddała się dobrowolnie karze. Przewiduje się, że projektowana ustawa wejdzie w życie najpóźniej 1 listopada 2021 r.

(Fem)