Najlepszy efekt dają fungicydy (część 1)

„Bull eye”, czyli „bycze oko”, „tarcza strzelnicza”, „słoje na pniu drzewa” to synonimy określające wygląd nekroz na liściach, jakie powodują sprawcy alternariozy ziemniaka. Obecnie jest to jedna z najgroźniejszych chorób w tej uprawie, a zmiany klimatyczne wskazują na to, że jej znaczenie będzie rosło.

Sprawcami choroby są grzyby z rodzaju Alternaria: Alternaria alternata i A. solani. Straty, jakie powoduje w uprawach ziemniaka, przewyższają koszty ochrony.

Z czego wynika zagrożenie?

Wzrost zagrożenia wynika z coraz korzystniejszych do rozwoju sprawców warunków klimatycznych (wysokie temperatury powietrza, długotrwałe susze, nieregularne opady), wzrostu porażenia roślin wirusami, a szczególnie PVY i PLRV oraz z „możliwości” sprawcy. Grzyby wywołujące alternariozę należą do sprawców policyklicznych, tzn. mogą w sezonie przejść wiele cykli chorobowych (od 9 do 13), w których produkują duże ilości materiału infekcyjnego. Wystąpienie objawów choroby i jej nasilenie zbiega się także z ważnym momentem, kiedy z rozwoju części nadziemnej rośliny ziemniaka przechodzą w fazę zawiązywania bulw i gromadzenia plonu. Jest to także moment, w którym rozpoczyna się powolny proces starzenia się roślin, co sprawcom alternariozy – typowym nekrofitom, daje dodatkowo sprzyjające warunki do rozwoju (rys. 1.).

Groźne objawy

Choroba może pojawić się już 2-4 tygodnie po wschodach, ale jej największe nasilenie występuje w okresie zawiązywania pąków kwiatowych i kwitnienia, co jest także związane z zawiązywaniem bulw i ich dalszym rozwojem. Wtedy objawy z dolnych najstarszych liści przenoszą się na wyżej położone i przy sprzyjających warunkach szybko doprowadzają do całkowitego ich obumierania.

Konieczne zabiegi 

Zwalczanie choroby, której sprawcy są zdolni do produkowania materiału infekcyjnego przez cały okres wegetacji, jest trudne i wymaga wykorzystania wszystkich dostępnych metod agrotechnicznych, a także stosowania zabiegów nalistnych przy użyciu fungicydów. Dodatkową trudność sprawia też konieczność jednoczesnego zwalczania zarazy ziemniaka, kiedy rolnik musi tak układać programy ochrony, aby zwalczać obydwie choroby. Zabiegi ochronne w przypadku alternariozy, w przeciwieństwie do zwalczania zarazy, należy rozpocząć już w momencie wystąpienia pierwszych objawów i prowadzić do czasu desykacji plantacji.

tekst i fot. dr inż. Jerzy Osowski

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB, Radzików

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 05/2023 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”