Czy odchwaszczać międzyplony?

Międzyplony, to rośliny uprawiane między dwoma plonami głównymi z przeznaczeniem na paszę lub zielony nawóz. Najbardziej popularna forma to międzyplony ścierniskowe. Niekiedy w ich uprawie pojawia się problem z chwastami.

Od pewnego czasu istnieje dodatkowy aspekt uprawy międzyplonów – zgodnie z decyzjami unijnymi stały się one istotnym ogniwem zazieleniania. Można je zadeklarować jako obszar proekologiczny (EFA). Dotyczy to gospodarstw rolnych o powierzchni co najmniej 15 ha gruntów ornych, w których należy przeznaczyć minimum 5 proc. powierzchni tych gruntów na EFA. Rolnicy, którzy nie przestrzegają tych wymogów mają o 30 proc. zmniejszone płatności bezpośrednie.

Kilkanaście gatunków

Planując uprawę międzyplonów ścierniskowych należy wziąć pod uwagę siew od kilku do kilkunastu gatunków roślin. To mieszanki nasion dobrane w różnych proporcjach, w zależności od celu i przeznaczenia. Można je przygotować we własnym zakresie (przykładowe zestawiono w tab. 1), ale należy zaznaczyć, że niejednokrotnie są one modyfikowane. Druga grupa międzyplonów ścierniskowych to mieszanki profesjonalnie opracowane, oferowane na rynku przez firmy nasienne. Ich skład jest stały, opracowany pod określony typ gleby i określone rośliny następcze. Niektóre z nich zamieszczono w tab. 2.

Czy stosować herbicydy?

Jak wszystkie uprawy, międzyplony także ulegają zachwaszczeniu. Czy wolno odchwaszczać je chemicznie? Według ogólnych założeń, nie należy stosować w nich środków chwastobójczych. Przemawiają za tym następujące względy:

• międzyplony ścierniskowe z założenia uważa się za uprawy przeciwdziałające zachwaszczeniu. Wynika to przede wszystkim z dużego zagęszczenia roślin składających się na poplon, które są na tyle konkurencyjne, że nie dopuszczają do rozwoju chwastów;
• żywotność międzyplonów jest stosunkowo krótka (ok. 8 tygodni), dlatego stosowanie środków chwastobójczych mogłoby mieć wpływ (pozostałości) na rozwój upraw następczych. Wykorzystać można jedynie środki działające nalistnie, niekumulujące się w glebie;
• skład międzyplonów ścierniskowych to mieszanka od kilku do kilkunastu gatunków roślin. Ich różna tolerancyjność na substancje czynne często uniemożliwia stosowanie herbicydów. Po zabiegu mogłoby dojść do uszkodzenia, a nawet zniszczenia niektórych z nich.

Sytuacje wyjątkowe

Przepisy nie przewidują oficjalnych zaleceń odchwaszczania międzyplonów ścierniskowych. Wśród nich jest jednak znaczna liczba wariantów obejmujących siew tylko dwóch lub trzech gatunków uprawnych. Rodzi się wtedy pytanie, czy w sytuacji zachwaszczenia tego typu poplonu istnieje możliwość (jeżeli zachodzi konieczność) zastosowania herbicydów. Zaleceń odchwaszczania na próżno szukać w etykietach, ale można skorzystać z informacji podanych nie wprost. Takim przykładem są zalecenia odchwaszczania zbóż jarych. Kilka preparatów opartych na MCPA (np. Chwstox Extra 300 SL), Starane 333 EC (fluroksypyr) czy Quelex (florasulam + halauksyfen metylu) jest zarejestrowanych do ochrony czterech gatunków zbóż jarych. W etykietach nic nie wspomina się o stosowaniu ich w mieszankach zbożowych, co jest możliwe i oczywiste. Takie informacje są jednoznaczne. Warto ich szukać w etykietach również dla innych upraw, w szczególności tych, w których dopuszcza się stosowanie preparatów w ramach odchwaszczania upraw małoobszarowych.

Należy podkreślić, że jeżeli plantator zdecyduje się na zastosowanie herbicydów do odchwaszczania międzyplonów, to powinien dokładnie przeanalizować, czy są one selektywne dla roślin chronionych i jakie jest ich działanie następcze, a w przypadku zamiaru spożytkowania uzyskanego plonu na jakikolwiek typ paszy dla zwierząt powinien uwzględnić ich karencję.

Cały tekst można przeczytać w lipcowym numerze miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”

Adam Paradowski

Fot. Maja Olejarska