Desykacja przechodzi do historii

Stosowanie środków chemicznych w celu wysuszenia roślin przed zbiorem, czyli desykacja to ostatni zabieg ochrony roślin, który w tym roku można interpretować dwojako. Zanosi się bowiem na to, że desykacja roślin uprawnych wkrótce, zgodnie z rejestracją, będzie już niemożliwa.

Do wycofywania substancji czynnych już się przyzwyczailiśmy. Uniemożliwiają one zastosowanie preparatów o określonej substancji czynnej, ale nie blokują procesu zwalczania chwastów, na co pozwalają mniej i bardziej ekwiwalentne inne środki. Ale mało kto się spodziewał, że zarządzanie stosowaniem herbicydów może spowodować, że od dekad stosowany zabieg desykacji może przejść do historii.

Znaczne zadowolenie u rolników wywołała informacja o przedłużeniu stosowania glifosatu o 10 lat. Radość trwała niedługo. Stosunkowo krótko po jej ogłoszeniu proces eliminowania glifosatu jako desykanta przyjął charakter nieomalże lawinowy. Aktualnie spośród kilkudziesięciu preparatów zawierających glifosat zaledwie kilka można wykorzystać jako desykant w pszenicy ozimej i rzepaku ozimym oraz zupełnie marginesowo w niewielu innych uprawach. Jak długo zalecenia te będą ważne?

Co jeszcze można?

Już od dłuższego czasu na desykację, zwłaszcza zbóż i rzepaku, patrzono krzywym okiem. Z około 70 środków zawierających sam glifosat, wykorzystywanych w rolnictwie (bez produktów amatorskich), jeszcze niedawno około 30 było zalecanych do desykacji zbóż różnych gatunków jarych i ozimych oraz rzepaku jarego i ozimego, a pozostało zaledwie kilka. Niektóre zalecenia były (i są) nieco zakamuflowane i pozwalały tylko na zabieg, jeżeli intensywne zachwaszczenie (z perzem włącznie) nie pozwalało na sprawny zbiór. Wtedy można było zwalczać chwasty i „przy okazji” uzyskać efekt desykacji. Co jeszcze pozostało na najbliższy sezon? Zalecenia są na ogół poprzedzone uwagą: „Zabieg jest zalecany głównie na polach zachwaszczonych perzem właściwym. W celu osiągnięcia właściwego efektu zwalczania chwastów zabieg wykonać na 10-14 dni przed przewidywanym zbiorem rośliny uprawnej, tj. w przypadku pszenicy ozimej, gdy wilgotność ziarna wynosi 20-30 proc. (faza dojrzałości woskowej), natomiast w przypadku rzepaku ozimego, gdy wilgotność nasion wynosi około 30 proc. W momencie wykonywania zabiegu chwasty powinny być zielone i znajdować się w fazie intensywnego rozwoju. Zwalczanie chwastów przed zbiorem pszenicy ozimej i rzepaku ozimego ułatwia zbiór tych roślin z pola”, czasami z dopiskiem „desykacja”. Oto kilka nielicznych przykładów:

• Envision 450 SL (ostatni zabieg 31.07.2025).

Zalecana dawka w pszenicy ozimej i rzepaku ozimym 2,5-3,2 l/ha;

• Glifostar 360 SL (ostatni zabieg 30.06.2025).

Zalecana dawka w pszenicy ozimej 3,0 l/ha (można stosować z siarczanem amonowym (5,0 kg/ha).

Zalecana dawka w rzepaku ozimym 3,0 l/ha;

• Klinik Duo Free 360 SL, Klinik Free 360 SL (ostatni zabieg 15.06.2026).

Zalecana dawka w pszenicy ozimej 3,0- 5,0 l/ha.

Zalecana dawka w rzepaku ozimym 3,0-4,0 l/ha.

Zalecenia dawka w słoneczniku zwyczajnym i soi 3,0-4,0 l/ha (zabieg wykonać w fazie dojrzewania strąków lub niełupek (BBCH 85-87), gdy nasiona są wykształcone i mają wilgotność poniżej 30 proc., to jest na około 7 dni przed przewidywanym zbiorem;

• Kosmik 360 SL (ostatni zabieg 15.06.2026).

Zalecana dawka w pszenicy ozimej 3,0 l/ha (można stosować z siarczanem amonowym (5,0 kg/ha).

Zalecana dawka w rzepaku ozimym 3,0 l/ha.

• Zevio (ostatni zabieg 30.06.2025).

Zalecana dawka w pszenicy ozimej 3,0 l/ha.

Plantacje małoobszarowe

Ponadto glifosat jeszcze można wykorzystać do desykacji kilku upraw małoobszarowych zgodnie z zasadą: zabieg jest dozwolony wyłącznie w przypadku i miejscach wystąpienia dużego nasilenia chwastów uniemożliwiających zbiór lub gdy warunki agrotechniczne lub pogodowe uniemożliwiają osiągnięcie w sposób naturalny jednoczesnej fazy dojrzałości roślin do zbioru.

Kilka przykładów:

• Klinik Duo Free 360 SL lub Klinik Free 360 SL w dawce 3,0-4,0 l/ha w gorczycy, lnie, maku uprawianych na nasiona;
• Roundup Flex 480 w dawce 1,0-3,0 l/ha w bobiku, grochu uprawianym na suche nasiona, łubinie białym, żółtym i wąskolistnym;
• Roundup PowerMax 720 w dawce 2 kg/ha w bobiku, fasoli i grochu uprawianych na suche nasiona, grochu pastewnym, łubinie białym, żółtym i wąskolistnym.

Desykacja ziemniaków

Nawożone i skutecznie chronione przed agrofagami ziemniaki charakteryzują się bujną nacią, utrudniającą późniejszy zbiór. W przypadku desykacji od dłuższego czasu bez zmian zalecane są trzy preparaty: dwa zawierające kwas nonanowy oraz jeden karfentrazon etylu. Kwas nonanowy zalecany jest w formie dwóch identycznych środków – Beloukha 680 EC i Randil Fast 680 EC. Pełen efekt desykacji uzyskuje się po zastosowaniu dwóch zabiegów: mechanicznego i chemicznego.

Zabieg desykantami należy przeprowadzić w ciągu 24 godzin po mechanicznym usunięciu naci, którą należy ściąć na wysokości 10-20 cm w fazie dojrzewanie owoców i nasion do fazy początku żółknięcia liści (BBCH 81-91). Środek Beloukha 680 EC lub Randil Fast 680 EC należy zastosować w dawce 16 l/ha po 24-48 godzinach od zabiegu mechanicznego niszczenia naci ziemniaka. Zaleca się wykonanie go podczas słonecznej i bezdeszczowej pogody na suche rośliny, kiedy już nie występuje rosa, a rośliny ziemniaka znajdują się w pełni turgoru. Zastosowany kwas nonanowy powoduje szybkie odwodnienie tkanek, hamując procesy życiowe.

Drugim dostępnym rozwiązaniem jest zastosowanie karfentrazon etylu, substancji czynnej preparatu Spotlight Plus 060 EO. Zabieg należy wykonać w fazie starzenia się roślin ziemniaka (BBCH 90), 14-21 dni przed planowanym zbiorem. Przystępując do zabiegu należy uwzględni przebieg pogody oraz grupę wczesności desykowanej odmiany ziemniaków. Zabieg można wykonać jednorazowo stosując dawkę 1,0 l/ha lub dwuetapowo stosując w pierwszym zabiegu 0,7 l/ha, a po upływie 5-7 dni drugi zabieg i dawkę 0,3 l/ha.

Uwzględniając eliminację chorób wirusowych i równoczesne niszczenie naci zabieg należy wykonać po przekwitnięciu roślin ziemniaka, 7-14 dni po letnim oblocie mszyc (wektorów chorób wirusowych). W tej sytuacji zaleca się stosowanie dawek dzielonych. Kalendarzowe terminy zabiegów powinny być skorelowane z wczesnością odmian:

• odmiany wczesne – III dekada lipca, na około 60 dni po wschodach roślin ziemniaka,
• odmiany średnio wczesne – I dekada sierpnia, na około 70 dni po wschodach roślin ziemniaka,
• odmiany późne w I lub II dekadzie sierpnia, na około 80 dni po wschodach roślin ziemniaka.

Stosowanie środka Spotlight Plus 060 EO chroni także plantacje przed zarazą ziemniaka (niszczenie zarodników grzyba, przemieszczających się z naci do bulw).

Zbioru należy dokonać po około 14 dniach od zastosowania środka lub nieco wcześniej, gdy zaobserwowano szybsze działanie. Przetrzymywanie bulw ziemniaka w glebie dłużej niż 3 tygodnie może spowodować odrastanie części nadziemnej roślin oraz zwiększa ryzyko porażenia bulw rizoktoniozą.

tekst i fot. inż. Adam Paradowski

Artykuł ukazał się w wydaniu 05/2024 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”