Dobrostan wart 1,4 mld euro

Hodowcy i producenci zwierząt gospodarskich będą mogli uzyskać pieniądze z Unii Europejskiej w ramach ekoschematu „Dobrostan zwierząt”. Jego budżet na lata 2024-28 wynosi niemal 1,4 mld euro.

Wspomniany ekoschemat obejmuje lochy i tuczniki, bydło (krowy i opasy), owce, kury nioski, kurczęta brojlery, indyki utrzymywane z przeznaczeniem na produkcję mięsa, konie i kozy. Interwencja ta uzupełnia się z pozostałymi w ramach płatności bezpośrednich jak Rolnictwo ekologiczne i Rolnictwo węglowe, zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie, czy interwencje rolno-środowiskowo-klimatyczne II filara jak np. wymóg wypasu.

Kluczowa powierzchnia

W odniesieniu do świń i bydła zastosowano system punktowy polegający na możliwości wyboru  katalogu poszczególnych praktyk podwyższających poziom dobrostanu. Podstawowym warunkiem realizacji ekoschematu jest jednak zapewnienie zwiększonej powierzchni bytowej w pomieszczeniach lub budynkach o co najmniej 20 lub 50 proc. w odniesieniu do obowiązujących przepisów krajowych. Tylko wtedy możliwe będzie otrzymanie dopłat przy realizacji pozostałych praktyk. Warunek ten nie dotyczy jedynie wypasu krów mlecznych.

Dodatkowo hodowcy świń, którzy chcą otrzymać pieniądze w ramach tego ekoschematu, są zobowiązani przeciwdziałać wzajemnemu obgryzaniu ogonów zwierząt i ograniczyć potrzebę ich przycinania. W tym celu świniom należy zapewnić stały dostęp do materiałów lub przedmiotów absorbujących ich uwagę. Powinny być one bezpieczne oraz jadalne lub nadawać się do żucia. W przypadku pozostałych gatunków zwierząt zastosowano system wariantowy tzn. zestaw obowiązkowych praktyk.

Dobrostan loch i tuczników

Zgodnie z założeniami ekoschematu lochy nie mogą być utrzymywane w systemie jarzmowym z wyjątkiem ich okresu okołoporodowego, jednak nie dłużej niż przez 14 dni po wyproszeniu. Możliwe są dodatkowe praktyki. W przypadku macior należy do nich odsadzanie prosiąt nie wcześniej niż w 35. dniu ich życia, a dla loch i tuczników zapewnienie utrzymania na ściółce ze słomy lub podobnego materiału na powierzchni pozwalającej zwierzętom na jednoczesny odpoczynek.

Dobrostan krów mlecznych

Krowy mleczne oraz bydło mięsne, tj. krowy mamki, cielęta, opasy o masie ciała do 300 kg i jałówki użytkowane w kierunku mięsnym oraz bydło opasowe, nie mogą być utrzymywane na łańcuchach i muszą być wypasane przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym, również bez uwięzi, przez minimum 6 godzin dziennie. Do dodatkowych praktyk dla wszystkich tych zwierząt należą zapewnienie utrzymania na ściółce ze słomy, czy podobnego materiału lub wydzielenie części z ich użyciem o powierzchni pozwalającej na jednoczesny odpoczynek zwierząt oraz zapewnienie wybiegu przez co najmniej 4 godziny dziennie. Ponadto w przypadku krów mlecznych jest to także odsadzanie cieląt nie wcześniej niż w 5. dniu od ich urodzenia.

Dobrostan drobiu

W przypadku kur niosek ekoschemat wprowadza zakaz przycinania dziobów, utrzymanie bez klatek na ściółce i zwiększoną powierzchnię bytową w kurniku tj. obsadę nie większą niż 7 szt./m kw. powierzchni użytkowej podłogi. Hodowcy muszą także zapewnić zwierzętom większą dostępność gniazd. W przypadku stosowania pojedynczych, na jedno może przypadać nie więcej niż 5 kur niosek, a w przypadku grupowych, nie więcej niż 96 na m mkw.powierzchni gniazda. Ponadto grzędy mają mieć długość min. 0,2 m/kurę, a zwierzęta stały dostęp do materiałów lub przedmiotów absorbujących uwagę o jakości niewywierającej szkodliwego wpływu na ich zdrowie. Ostatni warunek dotyczy także kurcząt brojlerów oraz indyków. W przypadku tych pierwszych maksymalne zagęszczenie obsady nie może być większe niż 30 kg/m kw. i 20 szt./m kw. Ponadto należy zapewnić im minimum 6 godzin fazy ciemnej ma dobę następującej po fazie jasnej oświetlenia. Dla indyków utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa, maksymalne zagęszczenie obsady nie może przekraczać 50 kg/m kw., a faza ciemna ma trwać 8 godz.

Dobrostan koni

W przypadku koni ekoschemat obejmuje zwierzęta dorosłe, młodzież i klacz ze źrebięciem. Należy je utrzymywać bez uwięzi. Hodowcy powinni zapewnić im zwiększoną powierzchnię bytową. W sezonie wegetacyjnym zwierzęta mają być wypasane lub mieć dostęp do powierzchni zewnętrznych przez co najmniej 140 dni przez min. 6 godz. dziennie, a poza sezonem do powierzchni zewnętrznych lub biegalni przez min. 2 godz. dziennie. W przypadku koni dorosłych i młodzieży ich powierzchnia ma wynosić 70 m kw./szt., a klaczy ze źrebięciem 85 m kw./szt. Zwierzęta muszą mieć dostęp do boksów lub w przypadku utrzymywania wolnostanowiskowego w pomieszczeniach i budynkach, do powierzchni zwiększonej co najmniej o 20 proc.

Konie utrzymywane w systemie otwartym muszą mieć także dostęp do zadaszenia o powierzchni pozwalającej na jednoczesne przebywanie pod nim wszystkich sztuk na ściółce. Powierzchnia zewnętrzna ma być z kolei zwiększona co najmniej o 20 proc. względem wymaganej dla systemu otwartego.

Dobrostan owiec i kóz

Wszystkim grupom technologicznym owiec należy zapewnić wypas lub dostęp do wybiegu przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym oraz zwiększoną o co najmniej 20 proc. powierzchnię bytową. Z kolei kozy muszą być utrzymywane bez uwięzi z dostępem do wybiegu przez cały rok. Pozostałe wymogi dotyczące wypasu i powierzchni są takie same, jak w przypadku owiec.

Kto może skorzystać?

Beneficjentem programu jest rolnik aktywny zawodowo, który posiada gospodarstwo rolne położone granicach Polski i prowadzi działalność rolniczą. KPS określił minimalne wymagania. Zgodnie z nimi kwalifikujący się obszar gospodarstwa nie może być mniejszy niż 1 ha. Z kolei w przypadku rolników posiadających mniej niż 1 ha, ale otrzymujących płatności do zwierząt, minimalna kwota płatności bezpośrednich musi wynosi co najmniej 200 euro. Hodowcy są zobowiązani także posiadać zarejestrowaną siedzibę stada, w przypadku drobiu numer zakładu, oraz oznakowane i zarejestrowane stado zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (IRZ).

Surowe wymagania

Wszystkie lochy w gospodarstwie muszą być indywidualnie oznakowane i zarejestrowane. W ramach dobrostanu tuczników do płatności kwalifikują się sztuki pochodzące od macior utrzymywanych w gospodarstwach realizujących interwencję dotyczącą dobrostanu loch lub pochodzące od samic utrzymywanych w siedzibie stada położonej nie dalej niż ok. 50 km. W przypadku gospodarstw działających w cyklu zamkniętym, których właściciel realizuje jednocześnie dobrostan loch i dobrostan tuczników, możliwe jest otrzymanie dodatkowych środków do tucznika kwalifikującego się do płatności w ramach ich dobrostanu i urodzonego w tym gospodarstwie. W przypadku bydła opasowego kwalifikują się zwierzęta od ukończenia 4 miesiąca życia i masie ciała powyżej 300 kg do ukończenia 18 miesiąca, utrzymywane w danym gospodarstwie w tym okresie oraz przez 120 dni w przypadku opasów, które nie pochodzą od krów mamek objętych interwencją.

Mirosław Lewandowski

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 10/2022 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”