Nowe zasady finansowania

Dotowanie związków zawodowych rolników ma odbywać się na nowych zasadach. Płatnicy podatku będą mogli sami wybrać związek, któremu przekażą 1,5 proc. należnego podatku rolnego. Nową ustawę krytycznie oceniają gminy wskazując, że zmiany mają być realizowane za ich pieniądze. Zdaniem ekspertów wsparcie trafi tylko do nielicznych organizacji.

Autorem nowelizacji ustawy o związkach zawodowych rolników jest poseł Kukiz’15 Jarosław Sachajko. Projekt zakłada, że rolnik jako podatnik podatku rolnego będzie mógł sam wybrać związek zawodowy rolników, który wesprze kwotą w wysokości 1,5 proc. swojego podatku. Nowela bez zmian pozostawia już funkcjonujący 2-procentowy odpis z tego podatku na rzecz izb rolniczych.

 Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu nowelizacji, kwestia przekazywania podatku rolnego związkom zawodowym nie była jak dotąd uregulowana w ustawie o związkach zawodowych rolników indywidualnych ani w przepisach o podatku rolnym. – Należy zauważyć, że poza dofinansowaniem kosztów związanych z uczestnictwem związków zawodowych rolników indywidualnych w strukturach ponadnarodowych działalność statutowa tych organizacji nie jest wspierana ze środków publicznych (mogą one co prawda określić w swoich statutach źródła finansowania, ale są one niezależne od środków publicznych). Jest to obecnie poważny problem dla rolniczych związków zawodowych, szczególnie że próby oskładkowania członków poszczególnych związków bardzo często się nie udają – przekonują autorzy projektu.
Podział kasy po nowemu
Projektowane przepisy zakładają, że rolnicy (albo rolnicza spółdzielnia produkcyjna) płacący podatek rolny będą mogli wesprzeć wybrany związek zawodowy rolników 1,5 proc. należnego podatku rolnego. Aby to zrobić płatnik podatku rolnego będzie wskazywał we wniosku składanym do gminy numer wpisu podmiotu uprawnionego w Krajowym Rejestrze Sądowym. Listę beneficjentów tego rozwiązania będzie co roku ustalał minister rolnictwa, na wniosek organizacji związkowych.

Jakie wymogi ma spełnić związek, aby otrzymać środki z 1,5 proc. podatku? Przede wszystkim musi widnieć na liście i być wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego co najmniej 6 lat przed 1 stycznia danego roku podatkowego. Ponadto na dzień 1 stycznia danego roku podatkowego musi mieć struktury organizacyjne co najmniej w 10 województwach i co najmniej w 3 powiatach w każdym z tych województw. Zgodnie z tymi kryteriami na wparcie z podatku rolnego mogą liczyć takie związki jak OPZZ Rolników i Organizacji Rolniczych, NSZZ RI „Solidarność”, Kółka Rolnicze oraz Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne.

Środki na konta wybranych przez rolników organizacji mają przekazywać gminy w terminie 30 dni od dnia zapłaty podatku rolnego (jeśli nie dotrzymają tego terminu, zapłacą odsetki ustawowe). Nowelizacja stawia kolejny wymóg: środki finansowe pochodzące z 1,5 proc. podatku rolnego otrzymane przez związki zawodowe rolników indywidualnych mają być wykorzystane wyłącznie na działalność statutową tych związków.

Pojawiają się głosy, że nowelizacja będzie interpretowana tak, że ze środków przekazywanych przez rolników w ramach 1,5 proc. podatku rolnego będą mogły skorzystać jedynie związki działające na podstawie przepisów ustawy z 7 kwietnia 1989 r. o związkach zawodowych rolników indywidualnych, podczas gdy część organizacji rolniczych funkcjonuje na podstawie innych ustaw.

Magdalena Kowalczyk

fot. Krzysztof Zacharuk

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 07/2023 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”