Przetrząsacze do zielonki

Przetrząsanie zielonki jest ważnym zabiegiem, którego celem jest napowietrzenie zielonej masy i jej ochrona przed nadmiernym zawilgoceniem, co ma istotny wpływ na jakość pasz.

Do wykonania tego zabiegu można wykorzystać przetrząsacze jako oddzielnie funkcjonujące maszyny lub agregaty umożliwiające zarówno przetrząsanie jak i zgrabianie zielonej masy. Oferta jest bogata, więc rolnicy bez problemów mogą dopasować odpowiedni przetrząsacz do warunków swojego gospodarstwa. Mają oni do wyboru maszyny produkcji krajowej lub zagranicznej.

Przetrząsacze karuzelowe

Do najpopularniejszych maszyn należą przetrząsacze karuzelowe, które znajdują zastosowanie głównie w wielkoobszarowych gospodarstwach rolnych, aczkolwiek konstrukcje te są dostępne również dla gospodarstw małoobszarowych. Zależnie od areału, na którym mają pracować maszyny, można je kupić w wersji zawieszanej lub przyczepianej. W obu wariantach zespoły robocze otrzymują napęd z WOM ciągnika za pośrednictwem wału przegubowo-teleskopowego. Elementem roboczym tego typu przetrząsaczy są obracające się wirniki (zwane karuzelami) z ramionami, do których są przymocowane podwójne sprężyste palce.

Najmniejsze przetrząsacze to maszyny dwuwirnikowe, w których każdy wirnik oparty jest na kołach podporowych. W najprostszej wersji wirniki otrzymują napęd za pomocą pasów klinowych z przekładni zasilanej z WOM ciągnika. Maszyny te charakteryzuje prosta budowa. Producentem takich przetrząsaczy są m.in. firmy Agro-Bis, Jarmet, Inventor, Promar, Rolmapor.

W przetrząsaczach czołowych krajowych (np. Pronar, SaMASZ, Sipma, Unia Grudziądz) jak i zagranicznych producentów (m.in. Claas, Fella, Krone, Kuhn, Kubota, New Holland, Pottinger, SIP) wirniki napędzane są za pośrednictwem poprzecznego wałka przekaźnikowego i przekładni kątowych umieszczonych nad każdą karuzelą. Najczęściej przekładnie te pracują w kąpieli olejowej, dzięki czemu nie wymagają uciążliwej konserwacji. Są one zabezpieczone specjalnymi osłonami, które zapobiegają owijaniu się trawy. Maszyny z tymi rozwiązaniami dostępne są w wersji 2-, 4-, a nawet 16-wirnikowej, a ich szerokość wynosi od 2,6 do 18 m. Przetrząsacze o znacznych szerokościach oferują zagraniczni producenci. Największe przetrząsarki krajowej produkcji to maszyny z ośmioma (wersje zawieszane) i 10 wirnikami (maszyny przyczepiane), których wytwórcą jest SaMASZ.

Przetrząsacze karuzelowe w wersji przyczepianej są dostępne przede wszystkim w ofercie zagranicznych producentów. Krajowymi wytwórcami przyczepianych przetrząsaczy są firmy SaMASZ i Sipma. W maszynach, których szerokość robocza przekracza 3 m sekcje ramy z wirnikami są składane ręcznie lub hydraulicznie. Maszyny przyczepiane są najczęściej oparte ma dwukołowym wózku. Podwozie o szerokim ogumieniu jest wykorzystywane do transportu, ale w modelach niektórych producentów może być wykorzystywane również podczas pracy. W maszynach innych producentów (np. Kuhn) podczas przetrząsania koła transportowe są uniesione, natomiast maszyna opiera się na kołach podporowych każdego wirnika i dodatkowych kołach znajdujących się w przedniej części ramy wózka transportowego.

Producenci przyczepianych maszyn oferują dwa typy zaczepów. Dostępny jest dyszel, który można przekręcać i w ten sposób podczepić maszynę do zaczepu transportowego lub dolnego rolniczego. Innym rozwiązaniem jest ruchomy zaczep instalowany na cięgłach dolnych TUZ ciągnika. Jest on zintegrowany z ramą wózka transportowego za pomocą przegubu. Rozwiązanie to pozwala uzyskać duży kąt skrętu, co ułatwia manewrowanie dużym przetrząsaczem na polu.

Układ hydrauliczny umożliwia szybkie podniesienie maszyny, co pozawala wykonać nawrót lub przejechać nad rowem dzielącym dwa pola. Ponadto zachowany jest dostateczny prześwit zapobiegający spychaniu paszy podczas wykonywania manewrów nad wysokimi wałami pokosu.

Każdy z wirników zamocowany jest na elementach ramy połączonych ze sobą przegubowo, co zapewnia dobre kopiowanie terenu na całej szerokości maszyny. Do przekazania napędu pomiędzy poszczególnymi wirnikami zastosowano poprzeczny wałek dzielony na odcinki połączone ze sobą sprzęgłami palcowymi, które nie wymagają obsługi. Sprzęgła te bezproblemowo mogą przekazywać napęd również pod nachyleniem jednego odcinka wałka przekaźnikowego względem drugiego. Dzięki temu poszczególne karuzele mogą bez problemów kopiować teren i jednocześnie otrzymywać napęd. Rozwiązanie to umożliwia szybkie rozłączanie napędu podczas składania wirników do pozycji transportowej, jak i szybkie załączenie napędu po rozłożeniu maszyny do pozycji roboczej.

Zarówno w zawieszanych jak i przyczepianych przetrząsaczach producenci zastosowali rozwiązania umożliwiające regulację kąta natarcia wirników. Kąt rozrzutu uzyskany dzięki regulacji kąta pochylenia wirników umożliwia dostosowanie maszyny do materiału ułożonego w pokosy o różnej grubości. Czynność ta jest wykonywana beznarzędziowo i pozwala w szybki i łatwy sposób dostosować maszynę do różnych warunków polowych.

Karuzele ustawione pod dużym kątem zapewniają dokładne odwrócenie pokosu i szybsze schnięcie roślin. Natomiast wirniki ustawione pod małym kątem pozwalają dokładnie podnieść pokos z krótkich roślin. Najczęściej producenci przetrząsaczy stosują 3-stopniową regulację kąta nachylenia wirników.

Innym rozwiązaniem jest możliwość ustawienia maszyny pod kątem w stosunku do kierunku jazdy. Maszynę można przestawiać ukośnie w lewą lub prawą stronę poprzez przestawienie kół podporowych znajdujących się pod wirnikami. Rozwiązanie to ma zastosowanie podczas pracy wzdłuż granicy pola i zapobiega przerzucaniu masy na inne pole. Zależnie od modelu i opcji wyposażenia regulacja może być przeprowadzana ręcznie lub hydraulicznie.

Opcjonalnym wyposażeniem przetrząsaczy karuzelowych jest brezentowy ekran boczny, montowany przy lewym lub prawym skrajnym wirniku. Zapobiega on przerzucaniu zielonki poza granice pola.

Przetrząsacze czołowych producentów są wyposażone w amortyzatory, które tłumią drgania maszyny podczas jazdy po polu, a tym samym stabilizują jej pracę. Najczęściej stosowane są amortyzatory sprężynowe. Niektórzy producenci oferują także amortyzatory teleskopowe.

Standardowym wyposażeniem przetrząsaczy czołowych producentów zarówno zagranicznych jak i krajowych są tablice ostrzegawcze i oświetlenie. Zestaw taki umożliwia bezpieczne poruszanie się po drogach publicznych.

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 07/2019 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”

dr inż. Jacek Skudlarski
Fot. firmowa