Będzie trudniej o kredyt dla rolnika

Zamiast pomóc, nowe przepisy zaszkodziły rolnikom starającym się o zewnętrzne finansowanie. Obowiązujące prawo w praktyce uniemożliwia bankom, firmom leasingowym, a także innym dostawcom produktów dla sektora agro utworzenie zabezpieczeń kredytowych, leasingowych oraz zabezpieczenie kredytu kupieckiego i odroczonych płatności.

Do 9 stycznia br. rodzaje zwierząt oraz przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo rolne, które nie podlegają egzekucji, normowało rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji. Od 10 stycznia materię tę przeniesiono do ustawy Kodeks postępowania cywilnego na mocy ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.

Ustawa zamiast rozporządzenia

Dlaczego tak się stało? Uznano bowiem, że w świetle wymogów konstytucyjnych wszelkie wyłączenia spod egzekucji dotyczące zwierząt i rzeczy ruchomych potrzebnych do prowadzenia gospodarstwa rolnego muszą być regulowane na poziomie ustawowym. Rozporządzenie jest natomiast aktem normatywnym, który może służyć jedynie wykonaniu ustawy, a nie ją zastępować, uzupełniać czy modyfikować (tak: uzasadnienie projektu ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, IX.1225).

Treść nowych przepisów art. 829¹-829⁴ Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonych na mocy ustawy z dnia 2 grudnia 2021 roku niemal wiernie odzwierciedla postanowienia zawarte w wyżej wymienionym rozporządzeniu, z wyjątkiem wydłużenia terminu (z 14 do 21 dni) na wydanie przez właściwą izbę rolniczą opinii w przedmiocie zasadności wyłączenia spod egzekucji nadwyżki inwentarza żywego bądź przedmiotów w ilości większej niż to wynika z przepisów oraz wyeliminowania regulacji przewidującej, że przepisów określających wyłączenia spod egzekucji nie stosuje się w razie równoczesnego skierowania egzekucji do wszystkich nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez dłużnika.

Nie dostrzegli skutków

Według założeń projektodawcy efektem wejścia w życie nowych przepisów miało być jedynie usystematyzowane – odpowiednio do wymagań płynących ze wzorców konstytucyjnych – regulacji dotyczących zwierząt i przedmiotów, które należą do rolnika prowadzącego gospodarstwo rolne, ale nie podlegają egzekucji. Celem nowych przepisów miało być również wzmocnienie ochrony gwarantowanej rolnikom prowadzącym gospodarstwo rolne.

Powszechnie wskazuje się, że projektodawca nie dostrzegł negatywnych skutków tych przepisów i nie rozważył w sposób dostateczny ich istoty w aktualnej rzeczywistości, w jakiej znajdują się rolnicy prowadzący gospodarstwa rolne. Zwrócili na nie uwagę: Krajowa Rada Komornicza i Związek Banków Polskich już na etapie konsultacji. Krajowa Rada Komornicza negatywnie odniosła się do propozycji wyłączenia spod egzekucji: budynków gospodarczych i gruntów rolnych, niezbędnych do hodowli zwierząt (art. 829¹ pkt 15) oraz budynków gospodarczych magazynowych, składowych, przechowalni oraz szklarni, tuneli foliowych i inspektów (art. 829¹ pkt 16), gdyż tego typu preferencje w odniesieniu do jednej grupy społecznej nie znajdują uzasadnienia w aktualnie obowiązującym ustroju społeczno-gospodarczym oraz naruszają konstytucyjną zasadę równości.

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 02/2022 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny” 

Aneta Walewska-Borsuk, LL.M., adwokat

Kancelaria Adwokacka SRDK Szymańczyk Roman Deresz

* Autorka specjalizuje się w zakresie spraw dotyczących nieruchomości i procesów budowlanych, a także prawa zamówień publicznych, inwestycji i nowych projektów biznesowych.