Klasyczne czy wielofunkcyjne?

Podstawowym zadaniem przyczep objętościowych jest zapewnienie ciągłości pracy coraz wydajniejszym maszynom zbierającym. Zgranie współpracy maszyn pozwala obniżyć koszty ich eksploatacji, a tym samym koszty produkcji pasz objętościowych.

W technologiach zbioru i konserwacji roślin paszowych z wykorzystaniem samobieżnych sieczkarni polowych uzyskiwany surowiec jest w formie drobnej sieczki. Duże rozdrobnienie masy kiszonkarskiej i stosunkowo mała jej masa objętościowa sprawiają, że do współpracy z sieczkarniami powinny być wykorzystywane środki transportowe o dużej pojemności i szczelności. Mogą to być różne rodzaje przyczep, ale w tej sytuacji najlepiej będą sprawdzały się przyczepy objętościowe.

Wymagania rosną

Wykorzystywanie do współpracy z wydajną sieczkarnią zestawów transportowych o małej pojemności i zarazem ładowności, znacznie utrudnia organizację pracy. Dla zapewnienia ciągłości pracy sieczkarni w takim przypadku trzeba zastosować dużą liczbę zestawów transportowych – nawet kilkanaście. Czas napełniania przestrzeni ładunkowej takich przyczep będzie wynosił tylko 2-3 minuty, ale to będzie utrudniało sprawne napełnianie silosu i ugniatanie zakiszanej masy. Dlatego środki transportowe do współpracy z wydajnymi sieczkarniami polowymi powinny być tak dobierane, aby ich napełnianie nie trwało krócej niż 5 minut. Wówczas, przy odległości transportowej do około 2 km, odbiór rozdrobnionego surowca od sieczkarni może wykonywać 4-5 zestawów transportowych. W sytuacji dobrej infrastruktury (wyrównane lub utwardzone drogi) i wykorzystywania zestawów osiągających prędkości do 40 km/h ciągłość pracy sieczkarni zapewniają zazwyczaj 3-4 zestawy transportowe. I tak na przykład do odbioru rozdrobnionych roślin od sieczkarni o wydajności około 100 t/h należy przeznaczać przyczepy o ładowności przynajmniej 8 t, a przy wydajności około 200 t/h nie mniejsze niż 16 t. W praktyce napełnianie powszechnie nadal stosowanej przyczepy technologicznej T088 przez sieczkarnię o wydajności masowej około 100 t/h trwa około 5 minut. Stosowane środki transportowe powinny mieć też ażurową lub wykonaną z gęstej i mocnej siatki całą przednią ścianę, lub przynajmniej jej górną część. Taka konstrukcja umożliwienia traktorzyście bieżące kontrolowanie postępującego stopnia wypełniania przestrzeni ładunkowej przyczepy. Wówczas operator znacznie pewniej może prowadzić zestaw obok sieczkarni i na bieżąco dostosowywać prędkość jazdy, a tym samym zapobiegać powstawaniu strat podczas załadunku przyczepy. W przypadku maksymalnego wypełnienia przestrzeni ładunkowej w tylnej części przyczepy, operator wie, w którym momencie ma chwilowo zwolnić prędkość jazdy, by dalsze napełnianie miało miejsce w części pustej. Dobierając zatem środki transportowe do sieczkarni zbierających, należy kierować się zasadą, że wraz ze wzrostem wydajności masowej maszyny, powinna też zwiększać się pojemność przyczep objętościowych. Zbyt duża liczba zestawów transportowych poważnie utrudnia prace przy napełnianiu silosu i zakiszaniu zielonki.

Przyczepy klasyczne

Typowe przyczepy objętościowe – silosowe, oferowane są najczęściej na podwoziach typu tandem lub tridem. Spośród innych przyczep rolniczych wyróżniają je wysokie burty, z których boczne i tylna są wykonane najczęściej z profilowanej blachy. Burta przednia, najczęściej jest pochylona do przodu i przynajmniej jej górna część jest wykonana z gęstej i mocnej siatki. W niektórych modelach jest ona wykonana z perforowanej blachy. W konstrukcji typowych przyczep silosowych coraz większego znaczenia nabiera pojemność przestrzeni ładunkowych, która wynosi w oferowanych obecnie na rynku przyczepach objętościowych, od około 30 do ponad 60 m³ i jest zazwyczaj stała dla poszczególnych typów. Wyładunek transportowanej masy odbywa się najczęściej za pomocą przenośników podłogowych (dwu, cztero- lub sześciołańcuchowych). Takie przyczepy na krajowym rynku w swojej ofercie ma Zakład Mechaniczny Metaltech z Mirosławca. Są to obecnie dwa typy przyczep silosowych – SILO 40 i SILO 50, o pojemnościach odpowiednio 40 m³ na podwoziu tandemowym z możliwością zastosowania osi skrętnej i 50 m³ na podwoziu tridem z tylną osią nadążną, która może być zastąpiona przez system hydraulicznego wymuszonego skrętu. Wyładunek zielonki ze skrzyni odbywa się przenośnikiem podłogowym łańcuchowo-listwowym, z regulacją prędkości rozładunku. Tylna ściana jest otwierana hydraulicznie, a czas wyładunku trwa około 3 minut. W standardowym wyposażeniu jest montowane ogumienie o rozmiarze 600/55 R26,5.

Znana na krajowym rynku maszyn rolniczych firma Pronar oferuje przyczepę objętościową T 400 o pojemności 40 m³. W przyczepie producent zastosował podwozie typu tandem z kierowaną biernie osią tylną, dzięki czemu podczas skręcania na powierzchni pól nie jest niszczona darń, a na drodze utwardzonej mniej zużywają się opony. Nadwozie przyczepy ma skręcaną konstrukcję ramową, co zapewnia dużą sztywność, a ściany zostały wykonane z ocynkowanego profilu trapezowego. Podłoga skrzyni ładunkowej ma kształt trapezowy i jest w tylnej części szersza niż w przedniej, co ułatwia szybki i sprawny jej wyładunek, ponieważ przewożona zielonka nie klinuje się. Wyładunek materiału odbywa się za pomocą czterołańcuchowego przenośnika podłogowego. W wyposażeniu dodatkowym dostępne są walce dozujące, które zapewniają równomierny wyładunek zielonki ze skrzyni ładunkowej. Opcjonalnie dostępne jest wyposażenie dodatkowe, które zwiększa zakres wykorzystania przyczepy.

Firma Metal-Fach wzbogaciła swoją ofertę w przyczepę objętościową T750 o pojemności 40 m³ i ładowności 14 t. Przyczepa została wyposażona w podwozie typu tandem, hydrauliczną amortyzację dyszla, hydraulicznie sterowaną podporę dyszla oraz ogumienie 800/45 R26,5. Tylna burta skrzyni ładunkowej jest otwierana hydraulicznie, a rozładunek przyczepy odbywa się łańcuchowo-listwowym przenośnikiem podłogowym z napędem hydraulicznym. Przednia burta jest w całości ażurowa i została wyposażona w hydraulicznie otwieraną górną część. Sterowanie poszczególnymi funkcjami przyczepy odbywa się zdalnie za pomocą elektronicznego panelu z kabiny kierowcy.

Cały tekst można przeczytać w wydaniu nr 6-2021 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”

prof. UPP dr hab. Ireneusz Kowalik

Katedra Agronomii

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu