Rolnictwo potrzebuje stabilności i spokoju

Im bliżej 1 stycznia 2025 r., a więc daty objęcia przez Polskę przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej (po Węgrzech), tym więcej głosów mówiących o tym, jakie powinny być priorytety. To szczególnie ważne z punku widzenia rolnictwa.

Polskie Stowarzyszenie Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności przygotowało postulaty na czas naszej prezydencji dla Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego. Lista obejmuje kluczowe dla polskiego rolnictwa i sektora produkcji żywności obszary.

Nagradzanie i promocja

Pierwszym z nich jest, w obliczu wyzwań dotyczących zmian klimatycznych i napięć geopolitycznych, uznanie rolnictwa za kluczowe dla bezpieczeństwa UE i świata. Do tej grupy postulatów zaliczają się: kluczowa rola rolnictwa dla bezpieczeństwa żywnościowego, zrównoważenie środowiskowe w obliczu zmian klimatycznych, odporność na napięcia geopolityczne, znaczenie rolnika i promowanie jego roli oraz podnoszenie świadomości konsumentów dotyczących roli rolnictwa w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego i zrównoważenia rolnictwa.

Druga grupa postulatów związana jest z promowaniem i nagradzaniem zrównoważonych praktyk rolniczych, praktyk regeneratywnych, dobrostanu zwierząt oraz rolnictwa 4.0., w tym przeciwdziałania zmianom klimatycznym i adaptacji do tych zmian. Ich głównym celem jest dekarbonizacja i potrzeba przejścia na zrównoważone, niskoemisyjne rolnictwo, które jest odporne na zmiany klimatyczne, wspiera dobrostan zwierząt i wykorzystuje nowoczesne technologie, przy systemowym wsparciu finansowym i politycznym ze strony Unii Europejskiej. – Ważnym aspektem jest przejście na praktyki rolnicze, które prowadzą do odtworzenia cykli natury, poprawy żyzności gleb i stanu wód, zwiększenia bioróżnorodności oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (sekwestracja, ograniczanie emisyjności produkcji zwierzęcej i roślinnej) – mówi Małgorzata Bojańczyk, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności.

Stowarzyszenie podkreśla również znaczenie zarządzania ryzykiem w rolnictwie w dobie wyzwań klimatycznych i geopolitycznych, w szczególności narażenia na ryzyka, zarówno naturalne, jak i rynkowe, co wymaga opracowania odpowiednich mechanizmów wspierających.

Zdaniem organizacji  potrzebny jest całościowy unijny system zrównoważonego rolnictwa i produkcji żywności, który obejmuje wszystkie aspekty zrównoważonego rolnictwa – system potwierdzający, że produkty są wytwarzane w zgodzie z zasadami zrównoważonej produkcji, obejmujący aspekty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne.

Zachować konkurencyjność

Lista przedstawionych rekomendacji zawiera także wezwanie do zwiększenia inwestycji w badania, rozwój i edukację wspierające zrównoważone rolnictwo i produkcję żywności. –Inwestycje te powinny być celowe, czyli ukierunkowane na konkretne wyzwania zrównoważonego rolnictwa, ponieważ zrównoważone rolnictwo wymaga ciągłego innowacyjnego podejścia, które odpowiada na zmiany klimatyczne, adaptację do tych zmian, potrzeby rynku i wyzwania środowiskowe – zauważa dyrektor Bojańczyk. W jej ocenie zwiększenie inwestycji w badania i rozwój jest kluczowe, aby opracowywać nowe technologie, metody upraw i hodowli, które będą bardziej efektywne, prośrodowiskowe, ale również dostosowane do lokalnych warunków. Obejmuje to transfer wiedzy i edukację rolników przy jednoczesnym uwzględnieniu różnorodności systemów rolniczych w UE i ich różnej skali. W tym kontekście ważną grupą postulatów jest wsparcie młodych rolników rozpoczynających lub przejmujących zrównoważoną działalność rolniczą, co jest kluczowe dla przyszłości europejskiego rolnictwa.

Wprowadzenie zasady wzajemności w standardach importowych, czyli tzw. klauzule lustrzane to kolejny ważny postulat rynkowy. – Europejskie rolnictwo musi pozostać konkurencyjne na rynkach globalnych, zachowując wysokie standardy dotyczące zrównoważonego rolnictwa i produkcji żywności, w szczególności w kontekście nowych członków oraz międzynarodowych umów handlowych – twierdzi Małgorzata Bojańczyk.

Psychika na pierwszy plan

W obszarze społecznym rolnictwa istotne jest zagwarantowanie wsparcia kobietom w rozwoju zrównoważonego sektora rolniczego. Należy zachęcać, ułatwiać i wspierać udział oraz rolę kobiet w zarządzaniu gospodarstwami i prowadzeniu działalności rolniczej. Potrzebne są badania, kampanie świadomościowe, programy rozwojowe oraz unijne wsparcie finansowe na ten cel.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku konieczności większego wsparcia dobrostanu psychicznego rolniczek i rolników, które jest niezwykle ważne, aby zapewnić im zdrowie i jakość życia, a jednocześnie poprawić ich efektywność zawodową i zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami związanymi z pracą w rolnictwie. Obejmuje to uznanie znaczenia zdrowia psychicznego w rolnictwie, dostęp do pomocy psychologicznej oraz edukację i podnoszenie świadomości.

Rolnictwo to zawód obarczony dużą presją i stresem, wynikającymi z trudnych warunków pracy, niestabilnych dochodów, uzależnienia od pogody, a także złożonych wymagań rynkowych i regulacyjnych. – Wsparcie dobrostanu psychicznego rolników oznacza uznanie tych wyzwań i potrzebę zapewnienia im wsparcia emocjonalnego i psychologicznego. W ramach tego wsparcia kluczowe jest stworzenie dostępnych usług psychologicznych i terapeutycznych dla rolników oraz osób niepełnosprawnych. To może obejmować linię wsparcia, bezpłatne konsultacje psychologiczne, grupy wsparcia czy programy terapeutyczne, które pozwolą rolnikom radzić sobie z presją i trudnościami, jakie napotykają w swojej pracy – wylicza Małgorzata Bojańczyk, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności.

Krzysztof Zacharuk

Artykuł ukazał się w wydaniu 11/2024 miesięcznika „Przedsiębiorca Rolny”